Ekin Endüstriyel'de Makine Mühendisi – Borulu Eşanjör Bölüm Yöneticisi Hakan Haldun Yayla tarafından kaleme alınmıştır.
Korozyon, günlük hayatımızda yaygın olarak gördüğümüz metal problemlerinin başında gelir. Demirden yapılmış çoğu malzemenin kırmızı, turuncu, kahverengi gibi renkler ile katman oluşturmaya başlaması korozyon şekildir. Paslanma olarak bilinir ve kimyasal bir sürecin sonucu oluşur.
Korozyon genel olarak, karbon çelik malzemeli metallerin, metal oksitler, metal sülfürler veya metal hidroksitler gibi daha kararlı bileşiklere dönüştürüldüğü bir işlemdir. Saf metallerin su, hava, korozif akışkanlar ile reaksiyona girdiğinde istenmeyen maddeler dönüşmesine neden olan doğal bir süreç olarak tanımlanmaktadır.
Demirin paslanması, atmosferik nem ve oksijenin etkisiyle demir oksitlerin oluşumunu içerir ve paslanmaz bu şekilde başlar.
Karbon çelik ve benzeri malzemelerden imal edilen ekipmanların, depolanması, paketlenmesi bu sebeple önemlidir. Örneğin basınçlı ekipmanlar uzun süre çalışmadan bekletilecek ise iç hacmindeki oksijen süpürülüp, içerisine azot basarak bekletilmesi tavsiye edilir.
Korozyon, metalin özelliklerini olumsuz yönde etkilediği için genellikle istenmeyen bir olaydır.
Tüm metaller de korozyon görünür ancak reaktivite serisinde üst sıralarda yer alan demir, çinko gibi metaller çok kolay korozyona uğrar ve reaktiflik serisinde alt sıralarda yer alan titanyum, tantalyum, zirkonyum, altın, platin gibi metaller korozyona uğrama oranları çok düşüktür.
Ayrıca alüminyum reaktif olmasına rağmen diğer metallerin aksine korozyona uğrama oranları düşüktür. Bunun nedeni ise alüminyumun oksit tabakası ile kaplanmış olmasıdır. Bu alüminyum oksit tabakası, onu daha fazla korozyondan korur.
Karşılaştığımız Bazı Korozyon Çeşitleri Aşağıdaki Gibidir:
• *Çatlak Korozyonu, malzeme hatalarından dolayı, malzeme içerisine giren hava sebebiyle oluşur. Genellikle contalarda, pulların alt yüzeylerinde, cıvata başlarında görülür.
• *Gerilim Korozyon Çatlağı, metal üzerinde çekme gerilmesi sonucu metalin korozyon etkisiyle çatlamasıyla oluşur, genellikle sıcaktan dolayı görülmektedir.
• *Taneler Arası Korozyon, metallerde katılaması sırasında oluşur, yine malzeme hatasıdır.
• *Galvanik Korozyon, sektörümüzde sürekli gördüğümüz korozyon tipidir. İki farklı metal arasında olur. Örneği alüminyum ve karbon çeliği birbirine montajlayıp deniz suyuna daldırıldığında alüminyumun daha hızlı korozyona uğradığını ve çelik malzemeyi koruduğunu görürüz. Ayrıca boylerlerdeki anot çubukları buna iyi bir örnektir.
• *Çukur (Pitting) Korozyonu, en tehlikeli ve en geç tespit edilen, tespit edildiğinde ise çözümü olmayan korozyon çeşididir. Metal yüzeyler çukurlar oluşturur. Çelik levha üzerine bir damla su döküldüğünde çukurlaşma su damlasının merkezinde olur.
• *Genel (uniform) Korozyon, En yaygın görülen korozyon şekildir. Atmosfere açık yüzeylerde gözle görülüp, kolayca fark edilebilir.
• *Yüksek Sıcaklık Korozyonu, adından da anlaşılacağı üzere, yüksek sıcaklıklarda meydana gelmektedir. Oksijen kükürt gibi gazların sıcak ortamda metalin kimyasal bozulmasıyla meydana gelir.
Korozyonun başlıca bazı nedenlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
• -Metallerin, CO2, SO2, SO3 gibi gaz içeren havaya maruz kalması,
• -Metallerin neme, özellikle tuzlu suya maruz kalması (özellikle deniz kenarındaki bölgelerimizin iç bölgelerimize göre korozyon oranı yüksektir.)
• -Prosesteki sıcaklık artışı korozyonu artırır,
• -Korozif akışkanlar ve asitler,
Bu yazımızda özellikle bazı akışkanlar (sert asitler) için seçilmesi gereken metallerden bahsedeceğiz,
Endüstriyel kimyasallar aşındırıcı ve fazla korozif olduğundan, firmamız reaktif metallerle kaliteli ve güvenilir, korozyona dayanıklı proses ekipmanları tasarlamakta ve üretmektedir. İmalatta başlıca kullandığımız yüksek korozyon dayanımlı malzemeler piyasada bilinen AISI304, AISI316, AISI316L, 316Tİ ve Titanyum malzemelerin yanında sektörde az bilinen Zirkonyum ve Tantalyumdur.
Titanyumun, yüksek korozyon direnci oksit film tabakasından kaynaklanmaktadır. Oksit film çok kararlıdır ve yalnızca birkaç madde, özellikle de hidroflorik asit tarafından zarar görebilir.
Titanyum malzeme genellikle aşağıdaki akışkanlarda kullanılmaktadır:
• *Klor kimyasalları,
• *Hidroklorik asit,
• *Fosforik asit,
• *Deniz suyu,
• *Sülfürik asit,
• *Nitrik asit.
Zirkonyum, çoğu organik ve inorganik asitte, tuz çözeltilerinde, güçlü alkalilerde ve bazı erişim tuzlarda korozyona karşı çok iyi direnç gösterir. Zirkonyumun en önemli özelliği ise toksik olmaması ve biyolojik olarak uyumlu görünmesidir.
Zirkonyum malzeme genellikle aşağıdaki akışkanlarda kullanılmaktadır:
• *Nitrik asit,
• *Sülfürik asit,
• *Asetik asit,
• *Formik asit,
• *Hidroklorik asit.
Tantalyum, günümüzde yaygın olarak kullanılan korozyona en dayanıklı metaldir. Tantalyumun yüzeyinde doğal olarak oluşan oksit filmi korozyon direncini artırır.
Tantalyum malzeme genellikle aşağıdaki akışkanlarda kullanılmaktadır:
• *Asetik asit,
• *Brom
• *Klor,
• *Kromik asit,
• *Hidroklorik asit,
• *Nitrik asit,
• *Çok amaçlı ilaç uygulamaları,
• *Sülfürik asittir.
Bahsettiğimiz malzemelerin dayanımı, sıcaklık ve derişim oranlarıyla ilgili farklılık göstermektedir, proses çözümleriniz için Ekin Endüstriyel ile iletişime geçebilirsiniz.